คิดถึงอาจารย์ต้อ

อาจารย์ต้อ คือ อาจารย์วุธวรพงษ์ ศรีเมือง ที่พวกเรารู้จักกัน ท่านทำงานเป็นอาจารย์ที่วิทยาลัยเกษตรบ้านกร่างเดิม ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนาพิษณุโลก อาจารย์ต้อเป็นผู้ที่ทำอะไรจริงจัง เป็นนักปฏิบัติ เป็นนักวิชาการ ที่นำความรู้มาเผยแพร่ชวยเหลือสังคม โครงการที่วิทยาลัยเกษตรบ้านกร่างร่วมกับปศุสัตว์จังหวัดพิษณุโลก อาจารย์จะรับเป็นผู้ปฏิบัติดูแลโครงการด้วยตนเอง โครงการอนุรักษ์และพัฒนาสุนัขบางแก้ว อาจารย์ต้อต้องเลี้ยงสุนัขบางแก้วหลายสิบตัว เพื่อศึกษาวิจัย และต้องจำหน่ายลูกสุนัขเพื่อหารายได้มาทำโครงการให้ครบวงจร ความรู้ที่ท่านได้รับก็นำมาเผยแพร่ และท่านก็เป็นกรรมการตัดสินประกวดสุนัขบางแก้วร่วมกับสำนักงานปศุสัตว์จังหวัด และท่านเป็นกรรมการที่ได้รับการยอมรับจากผู้เลี้ยงสุนัขบางแก้ว อาจารย์ต้อเป็นผู้หนึ่งที่อยู่เบื้องหลังการพัฒนาสุนัขบางแก้วจนสวยงามมีชื่อเสียงโด่งดังในปัจจุบัน

อาจารย์ต้อ ชอบเลี้ยงไก่ชน ไก่ตี ข้าพเจ้าจึงชักชวนให้มาเลี้ยงไก่เหลืองหางขาว ไก่เจ้าเลี้ยงเป็นไก่ชนบ้านกร่าง อาจารย์ต้อก็หันมาเลี้ยงไก่เหลืองหางขาวตามคำแนะนำของข้าพเจ้าด้วย นอกจากเลี้ยงสุนัขบางแก้วจนโด่งดังแล้ว แต่ท่านก็ไม่ทิ้งงานวิจัยสุนัขบางแก้ว การเลี้ยงไก่ชนนเรศวรก็ต้องให้ท่านเป็นฝ่ายวิชาการศึกษาอนุรักษ์และพัฒนาไก่ชนนเรศวรให้ได้ตามตำราโบราญ อาจารย์ต้อได้ฝากความประทับใจให้ข้าพเจ้าอยู่เรื่องหนึ่ง เมื่อมีการเสวนากัน 3 คน คือ อาจารย์ปรีชา บัวทองจันทร์ อาจารย์ต้อ และข้าพเจ้า ตอนแดดร่มลมตกได้ที่แล้ว อาจารย์ต้อเล่าว่า มีไก่เก่งอยู่ตัวหนึ่งลูกศิษย์เอามาให้ท่านเลี้ยงเข้าสังเวียนตีชนะ 2-3 ครั้ง มีคนกรุงเทพฯ ซื้อไปห้าหมื่นบาท ซึ่งขณะนั้นแพงมาก ข้าพเจ้าคิดในใจว่าอาจารย์ต้อโม้ จึงถามว่าเชิงชนเป็นอย่างไร อาจารย์ต้อบอกลักษณะพิเศษคือ มุดลงใต้อกคู่ต่อสู้ แล้วเห็นข้อขาคู่ต่อสู้สีแดง ๆ จะจิกเจาะจนเอ็นข้อขาคู่ต่อสู้ขาด คู่ต่อสู้ขาเจ็บยืนไม่อยู่แพ้ในที่สุด ฟังแล้วไม่น่าเชื่อ ข้าพเจ้าก็ยังติดใจว่าอาจารย์ต้อโม้ สิบกว่าปีให้หลังถึงปัจจุบัน ข้าพเจ้าจึงทราบความจริงว่าไก่ที่คิดว่าอาจารย์ต้อโม้นั้นก็คือ “ไก่ป่าก๋อย” ไก่พื้นเมืองของจังหวัดลำพูน

เมื่อกลุ่มผู้เลี้ยงบ้านกร่างได้ก่อตั้งชมรมอนุรักษ์และพัฒนาไก่ชนนเรศวรขึ้นเมื่อวันที่ 10 เมษายน 2542 อาจารย์ต้อได้ช่วยแนะนำการเลี้ยงดู การป้องกันโรค และการผสมพันธุ์ ทำให้ชมรมได้พัฒนาการเลี้ยงได้ไก่ชนนเรศวรที่มีชื่อเสียงเป็นที่ต้องการของตลาด อาจารย์ต้อยังร่วมเป็นกรรมตัดสินไก่ชนนเรศวรกับสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดทุกครั้ง และรับเป็นวิทยากรบรรยาย เรื่องการอนุรักษ์ไก่ชนนเรศวรให้กับชมรมอนุรักษ์และพัฒนาไก่ชนนเรศวรของจังหวัดพิษณุโลก แล้วท่านยังรับเป็นวิทยากรให้แก่จังหวัดใกล้เคียงอีกด้วย เรื่องที่ได้รับเชิญก็คือ

- เลี้ยงไก่พื้นเมืองแบบยั่งยืน

- การอนุรักษ์สัตว์เศรษฐกิจพื้นเมือง

- การอนุรักษ์และพัฒนาไก่ชนนเรศวร

เรื่องสำคัญที่อาจารย์ต้อได้รับมอบหมายจากข้าพเจ้าให้ไปศึกษาดูภูมิปัญญาไทย ที่นักเลี้ยงไก่ชนไทยใช้

เป็นการผสมพันธุ์อยู่จนถึงปัจจุบัน คือ “การผสมพันธุ์ให้ลงเหล่า” เพื่อเป็นการอนุรักษ์ไก่ชนนเรศวรให้ยั่งยืนและอาจารย์ต้อได้นำไปบรรยายเผยแพร่ให้ผู้เลี้ยงไก่นำไปปฏิบัติ เป็นการนำภูมิปัญญาไทยมาประยุกต์ให้เข้ากับหลักวิทยาศาสตร์ เพื่อให้เข้าใจง่ายแล้วนำมาลงพิมพ์หนังสือไก่ชนนเรศวรมหาราช ไก่เหลืองหางขาวไก่เจ้าเลี้ยง ไก่ลือเลื่องของเมืองพิษณุโลกเมื่อปี พ.ศ.2542

อาจารย์ต้อหรืออาจารย์วุฒิวรพงษ์ ท่านเป็นวิชาการที่เรียนรู้ด้วยการปฏิบัติแล้วนำมาเผยแพร่ให้แก่ชุมชนท้องถิ่น ท่านต้องเลี้ยงสุนัขไทยบางแก้วจำนวนมาก ไก่ชนนเรศวรเพื่อการศึกษา แล้วนำความรู้ที่ได้เป็นวิทยากรเผยแพร่ความรู้ เป็นส่วนหนึ่งทำให้สุนัขบางแก้วและไก่ชนนเรศวรมีชื่อเสียงโด่งดัง ท่านยังเป็นกรรมการร่วมตัดสินการประกวดสุนัขบางแก้วและไก่ชนนเรศวรอีกด้วย ท่านอาจารย์ต้อจึงเป็นบุคคลอันทรงคุณค่าที่พวกเราชาวพิษณุโลก หรือผู้เลี้ยงสุนัขบางแก้วแลไก่ชนนเรศวร ต้องให้เกียรติและระลึกถึงผลงานของท่านที่ฝากไว้กับวงการสุนัขบางแก้ว และไก่ชนนเรศวร เมื่อท่านจากไปเมื่อวันที่ 16 มีนาคม 2548 พวกเรายังรำลึกถึงท่านอยู่เสมอ

**************************************

นสพ.นิสิต ตั้งตระการพงษ์

ผู้จุดประกายหมาบางแก้วและไก่เหลืองหางขาวจนโด่งดังทั่วประเทศ ซึ่งสุนัขพันธุ์บางแก้วและไก่ชนพันธุ์พระนเรศวรเหลืองหางขาว เป็นสัตว์เลี้ยงเศรษฐกิจที่สร้างชื่อเสียงให้แก่จังหวัดพิษณุโลก และเป็นสินค้าส่งออกที่มีความต้องการไปทั่วประเทศ แต่กว่าจะมาถึงวันนี้ได้ มีบุคคลหนึ่งที่อยู่เบื้องหลังและใช้เวลาเกือบครึ่งชีวิต เก็บข้อมูล บันทึก ผลักดันมาตรฐานพันธุ์ เรียกได้ว่าเป็นหนึ่งบุคคลสำคัญที่จุดประกายให้สุนัขบางแก้วและไก่เหลืองหางขาวโด่งดังมาจนถึงวันนี้