หูไก่ชน

หูของคนและสัตว์ มีหน้าที่รับฟังเสียงแยกแยะเสียง และหูชั้นในยังมีหน้าที่ปรับระดับความสมดุลของร่างกาย ให้ร่างกายทรงตัวอยู่ได้อย่างปกติ หรือเคลื่อนไหว เดินได้ตามปกติ ไก่หรือสัตว์พวกนก จะไม่มีใบหู เหมือนสัตว์ชนิดอื่น ๆ เช่น วัว ควาย สุนัข สุกร ฯลฯ แต่มีสัตว์ชนิดหนึ่งที่พวกเราเรียกว่า นกมีหู หนูมีปีก ก็คือ ค้างคาว หูไก่ปกติจะมีขนปิดรูหูแน่น และมีขนอ่อนอยู่ในรูหูด้วย รูหูของไก่จะมี 2 รู อยู่ตรงใบหน้าทั้ง 2 ข้าง และเยื้อง ๆ ไปทางท้ายทอย ภูมิปัญญาไทยเรื่องไก่ชน บอกว่า “ไก่หงอนรู หูกลวง” เป็นไก่ที่ไม่มีน้ำอดน้ำทน ชนแล้วแพ้ง่าย ๆ หูกลวงคือ หูที่ไม่มีขนปิดรูหู และไม่มีขี้หู มองเห็นรูหูโล่ง ๆ เรียกว่าหูกลวง และอีกเรื่องหนึ่งคือ ไก่ถูกแทงเข้ารูหูจะทำให้ไก่ชักถึงตายได้ ดังการชนไก่ครั้งประวัติศาสตร์ระหว่างไก่เขียวพาลีของหลวงพิชัยอาสา กับไก่โทนเฒ่าของหลวงเมืองตากขึ้นอันสอง ทั้งสองปล่อยไก่ประทะกัน 2-3 นาที ไก่พาลีก็โชยหัวออกเชิงม้าล่อ ไก่โทนเฒ่าโดดเข้าจิกจะตีแต่จิกผิด ไก่พาลีหันมาเตะอัดสวนทันที และแทงไก่โทนเฒ่าที่รูหูอย่างจังเกือบมิดเดือย ไก่โทนเฒ่าเสียสมดุลหมุนเป็นกระแตเวียน ไก่พาลีกระโดดเข้าตีแข้งเปล่าถูกท้ายเสนียด ไก่โทนเฒ่าลงนอนดิ้นผับ ๆ และถูกตีซ้ำที่คอเชือดชักดิ้นประเดี๋ยวก็ตาย

รูหูของไก่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อชีวิตไก่ นักผสมพันธุ์ไก่ย่อมรู้ดีว่าการผสมพันธุ์ให้ลงเหล่ากอดั้งเดิมของไก่ต้องดูที่ขนหู ถ้าขนหูมีสีเหมือนตัวไก่แสดงว่าผสมพันธุ์ได้ลงเหล่าแล้ว ยกตัวอย่างเช่นไก่เหลืองหางขาว จะมีขนสร้อยเป็นสีเหลือง ขนหางสีขาว และขนตัวเป็นสีดำ ดังนั้น ขนหูต้องมี 3 สีเช่นกัน คือ เหลือง ขาว และดำ จึงเรียกว่าไก่เหลืองหางขาวพันธุ์แท้

รูหูของไก่ชนโดยมากขนหูที่ปิดรูหูจะเหลืออยู่น้อยหรือบางตา เพราะว่าไก่ชนสู้ศึกมามาก ขนหูถูกจิกหลุดไปมาก เป็นเรื่องธรรมดา ดังนั้น การให้น้ำไก่หรือเช็ดน้ำหน้าไก่ต้องระวังอย่าให้น้ำเข้าหูได้ ถ้าน้ำเข้าหูไก่จะสะบัดหัวเพื่อให้น้ำออก ถ้าไก่เอียงหัวไปข้างหนึ่งแสดงว่ายังมีน้ำค้างคาอยู่ ถ้าไก่ชนที่ขนปิดหูหลุดหมดร่างกายไก่ก็จะสร้างขี้หูขึ้นมา เพื่อป้องกันแทนขนไก่ ขี้หูที่ออกมาจะป้องกันสิ่งแปลกปลอมเข้าหู เช่น ฝุ่นละออง ตัวหมัดตัวเหาหรือตัวไร ขี้หูเสมือนหนึ่งเป็นภูมิคุ้มกันเชื้อโรคที่จะเข้ามาทางหูได้ด้วย

การมีขี้หูมาก มีขี้หูเกรอะกัง แสดงว่าไก่จะขาดอาหาร และนำไปสู่ไก่เป็นโรคได้ ต้องตรวจมีสิ่งแปลกปลอมอะไรมาทำให้เกิดระคายเคืองที่หูได้ หรืออาจจะมีตัวหมัด เหา หรือตัวไรมารบกวนก็ได้ โดยเฉพาะหมัดหน้าไก่ ถ้าขี้หูมีกลิ่นผิดปกติไก่อาจจะมีเชื้อเข้าทางหู อาจจะเป็นหูน้ำหนวกได้ แต่ยังไม่เคยพบไก่เป็นหูน้ำหนวกเลย ถ้าไก่มีขี้หูมากผิดปกติควรแคะออก หรือตัดออกมาบ้าง ยังคงให้เหลือขี้หูบ้างตามธรรมชาติ การใส่ยารักษาหูควรใช้เพียงไม้ปั่นหูจุ่มยามาแตะที่ขอบหูก็พอ ไม่ควรหยดหยอดยาเข้าหู โดยทั่วไปจะใช้ยารักษาหูน้ำหนวกของคนมาใช้กับไก่

อาการไก่สั่นหัวหรือสะบัดหัว แสดงว่ามีสิ่งมารบกวนที่หู หรือหูอักเสบ ต้องดูสิ่งที่รบกวนบริเวณหูแล้วเอาออก เช่น ขี้ผงติดหู ตัวหมัด ตัวเหา หรือตัวไร หรือสิ่งอื่น ๆ

ไก่เอาเท้าเกาใบหน้า หรือเอาหน้าเช็ดที่หัวปีก แสดงว่าไก่มีความไม่สบายที่บริเวณใบหน้า หรือบริเวณรูหู หรือบริเวณตา อาจมีสิ่งมารบกวนที่บริเวณหู หรือบริเวณตา อาจจะมีพยาธิตาหรือไก่อาจเป็นหวัดได้

ไก่ได้ยินเสียงดัง ๆ หรือดังมาก ๆ หรือเสียงทำให้ไก่ตกใจ ไก่จะอยู่อย่างสงบนิ่งแต่จะชูยืดคอสูงขึ้นไป หันหน้าข้างหนึ่งไปทางเสียงเพื่อให้ลูกตามองหาที่มาของเสียง และใช้หูฟังเสียงด้วย ซึ่งเสมือนหนึ่งใช้ใบหน้าป้องเสียงแทนใบหู จึงเป็นวิธีวิเคราะห์ที่มาของเสียง

หูไก่นับว่ามีความสำคัญต่อผู้เลี้ยงไก่ชน การผสมพันธุ์ให้ได้ไก่พันธุ์แท้หรือการผสมพันธุ์ให้ลงเหล่านั้น สีของขนหูต้องตรงกับสีของตัวไก่ การคัดเลือกไก่ชนต้องไม่เลือกไก่ หงอนชู หูกลวง จะเป็นไก่ไม่มีน้ำอดน้ำทน หากพบว่าไก่มีขี้หูมาก แสดงว่าไก่นั้นไม่สมบูรณ์ ต้องดูสิ่งรบกวนที่บริเวณหู และการให้น้ำไก่หรือเช็ดหน้าไก่ต้องระวังไม่ให้น้ำเข้าหู และต้องสังเกตอาการผิดปกติ เช่น ไก่สะบัดหัว เอาหน้ามาเช็ดที่หัวปีก หรือเอาเท้ามาเขี่ยบริเวณหน้า ต้องหาสาเหตุและกำจัดออกไป โดยเฉพาะต้องกำจัดหมัดหน้าไก่หรือตัวเหาไร ตามตัวไก่ เล้า โรงเรือนเลี้ยงไก่ออกให้หมด ก็จะทำให้ไก่ที่เลี้ยงอยู่สุขสบายปราศจากสิ่งรบกวนไก่ที่เลี้ยงจะสมบูรณ์

สำหรับรูหูไก่ชนนเรศวรทั้งสองข้างจะมีหย่อมขนเล็ก ๆ ปิดรูหูสนิท ขนที่ปิดรูหูนี้จะมี 3 สี คือ สีขาว สีเหลือง และสีดำ ซึ่งสีของขนหู จะต้องเหมือนกับสิ่งของขนตัวไก่ จึงเรียกว่าเป็นพันธุ์แท้ หรือที่ภูมิปัญญาไทยโบราญเรียกว่า “ผสมได้ลงเหล่า” ถ้าสีของขนตัวคนละสีกับขนหนูเรียกว่า ผสมผ่าเหล่ามา หรือเป็นการผสมสลับสายพันธุ์อื่นมา ดังนั้นขนหูจึงบอกลักษณะกำเนิดพันธุ์ของมันในรูหูไก่ต้องสะอาด หากมีขี้หูแสดงว่าไก่สมบูรณ์

******************

นสพ.นิสิต ตั้งตระการพงษ์

ผู้จุดประกายหมาบางแก้วและไก่เหลืองหางขาวจนโด่งดังทั่วประเทศ ซึ่งสุนัขพันธุ์บางแก้วและไก่ชนพันธุ์พระนเรศวรเหลืองหางขาว เป็นสัตว์เลี้ยงเศรษฐกิจที่สร้างชื่อเสียงให้แก่จังหวัดพิษณุโลก และเป็นสินค้าส่งออกที่มีความต้องการไปทั่วประเทศ แต่กว่าจะมาถึงวันนี้ได้ มีบุคคลหนึ่งที่อยู่เบื้องหลังและใช้เวลาเกือบครึ่งชีวิต เก็บข้อมูล บันทึก ผลักดันมาตรฐานพันธุ์ เรียกได้ว่าเป็นหนึ่งบุคคลสำคัญที่จุดประกายให้สุนัขบางแก้วและไก่เหลืองหางขาวโด่งดังมาจนถึงวันนี้