การอนุรักษ์และพัฒนาไก่ชนไทย

คำว่าอนุรักษ์ หมายความว่ารักษาให้คงเดิม ดังนั้น ถ้าสิ่งใดเรารักษาให้คงเดิมได้เราเรียกว่าอนุรักษ์ ถ้าหากเป็นวัตถุการอนุรักษ์จะคงทนอยู่ได้นานยั่งยืน แต่ถ้าเป็นสัตว์ที่มีชีวิตการอนุรักษ์ให้คงเดิมหรือเหมือสภาพเดิมคงเป็นได้ยาก เพราะสิ่งแวดล้อมและอาหารการกินก็เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา สัตว์จึงอนุรักษ์ให้คงสภาพเดิมได้ยาก แต่สัตว์สามารถพัฒนาให้อยู่สภาพสิ่งแวดล้อมและอาหารที่เปลี่ยนไปได้ และสัตว์สามารถพัฒนาตามวิธีการของผู้เลี้ยงได้ ดังนั้น เราจะเห็นได้ว่าไก่ชนไทยมีการอนุรักษ์และพัฒนาอย่างต่อเนื่อง นั่นคือ ในสมัยก่อนเราเลี้ยงไก่เพื่อเป็นอาหารต่อมาเมื่อเห็นว่าไก่ตัวไหนมีเชิงการชนดี เราก็คัดเลือกมาเพื่อการชนและคัดเลือกเฉพาะสายพันธุ์ที่ชนเก่ง ซึ่งจะขายได้ราคาดีกว่าไก่ที่ขายไปเป็นอาหาร ในปัจจุบันคนไทยรุ่นใหม่บางส่วนเห็นว่าการชนไก่เป็นการทรมานสัตว์ จึงหันมานำไก่มาประกวดความสวยงามกัน จะเห็นได้ว่าการเลี้ยงไก่ชนได้มีการอนุรักษ์และพัฒนาควบคู่กันไปตลอดมา

ในสภาพการเลี้ยงไก่ชนปัจจุบันนี้มีการพัฒนาไก่ชนไปมาก เพื่อต้องการให้ไก่ชนของตัวเองเก่งชนชนะไก่ของคนอื่น ๆ จึงมีการสั่งไก่ชนจากต่างประเทศนำเข้ามาเพื่อผสมข้ามสายพันธุ์กับไก่ชนไทยเป็นจำนวนมาก เช่น ไก่ชนจากประเทศเวียดนาม จากประเทศบราซิล ซึ่งไก่ชนของประเทศเหล่านี้มีรูปร่างลักษณะแตกต่างจากไก่ชนไทยเป็นอันมาก จึงเป็นห่วงว่าพันธุ์ของไก่ชน(ยีนส์) จะเปลี่ยนไป จะเกิดปัญหาต่อการอนุรักษ์ไก่ชนไทย ส่วนไก่ชนที่นำเข้าจากประเทศพม่านั้นเป็นประเทศเพื่อนบ้าน โดยปกติทั่วไปมีการนำเข้าแลกเปลี่ยนสายพันธุ์กันอยู่แล้ว โดยเฉพาะทางจังหวัดชายแดนของประเทศไทย ลักษณะสายพันธุ์และยีนส์คงไม่มีการเปลี่ยนแปลง สำหรับวงการไก่ชนประกวดเพื่อความสวยงาม ได้มีการประกวดแพร่หลายไปทั่วทุกภาคของประเทศไทย

นอกจากความสวยงามแล้วถ้าไก่สวยงามนั้นมีรูปร่างเข้าตำราตามมาตรฐานพันธุ์ แล้วก็จะเป็นไก่ชนเก่งด้วย นอกจากนี้ไก่สวยงามยังเป็นไก่ตามประวัติศาสตร์เช่นไก่ชนนเรศวรเหลืองหางขาว หรือไก่เทาทองพระเจ้าตากสินหรือไก่เขียวพาลีพระยาพิชัยดาบหัก ซึ่งไก่เหล่านี้จะเป็นที่ต้องการของผู้เลี้ยงหรืออนุรักษ์เพราะเป็นไก่มงคลให้คุณต่อผู้เลี้ยง เกิดโชคลาภแก่เจ้าของ ไก่สวยงามนี้เป็นที่ต้องการของผู้เลี้ยงไก่สวยงามจากประเทศคูเวตและบาร์เรน จึงทำให้ราคาไก่สวยงามสูงขึ้น แต่เป็นที่น่าห่วงมากเพราะว่าไก่สวยงามจะถูกซื้อออกจากประเทศหมด ดังนั้น เราจึงควรหันมาดูว่าเราจะอนุรักษ์ไก่ชนไทยไว้ได้อย่างไร ในสองประเด็นคือ การนำเข้าสายพันธุ์ไก่ชนจากต่างประเทศมาผสมข้ามพันธุ์กับไก่ชนไทยและไก่ชนสวยงามอาจถูกซื้อออกไปจากประเทศของเรา

ดังนั้น การอนุรักษ์อย่างเดียวคงทำให้เกิดผลได้ช้ามาก ต้องมีการส่งเสริมการเลี้ยงการตลาดให้มากขึ้น โดยภาครัฐคือกรมปศุสัตว์ เพราะว่าการชนไก่และการประกวดไก่สวยงามต้องทำควบคู่กันไปการให้มีสนามชนไก่เพิ่มขึ้น ก็เป็นการส่งเสริมการตลาดด้วย การจัดให้มีเวทีประกวดเพิ่มมากขึ้นถ้าเป็นการช่วยส่งเสริมการขายด้วย นอกจากนี้กรมปศุสัตว์ต้องผลักดันร่างพระราชบัญญัติอนุรักษ์และส่งเสริมพันธุ์สัตว์ขึ้นมาโดยเร็ว ด้วยเหตุผลที่เขียนไว้ใน พ.ร.บ.ดังนี้

“ประเทศไทย เป็นประเทศหนึ่งที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งพันธุ์สัตว์พื้นเมือง รัฐจำเป็นต้องอนุรักษ์พันธุ์สัตว์เหล่านี้ให้ธำรงไว้ซึ่งมรดกของชาติสืบไป ดังนั้น เพื่อป้องกันมิให้ผู้ใดนำพันธุ์สัตว์พื้นเมืองของไทยไปแสวงหาผลประโยชน์ในทางการค้า โดยมิได้รับอนุญาต รวมทั้งป้องกันมิให้พันธุ์สัตว์ต่างถิ่นบางชนิดเข้ามาปะปนกับพันธุ์สัตว์พื้นเมืองของไทย อันอาจก่อให้เกิดผลกระทบ ซึ่งเป็นอันตรายต่อพันธุ์สัตว์พื้นเมือง ตลอดจนสุขภาพและสวัสดิการของประชาชนได้ และเพื่ออนุรักษ์พันธุ์สัตว์พื้นเมืองของไทย จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้”

การอนุรักษ์พันธุ์ไก่ชนไทย ซึ่งเป็นไก่พื้นเมืองของไทย จึงเป็นหน้าที่ของคนไทยทุกคนจะต้องช่วยกัน ซึ่งไก่ชนไทยมีมากหลากหลายสี และมีประวัติความเป็นมาที่สำคัญ ๆ ประจำถิ่นหรือประจำจังหวัด จึงควรที่จะช่วยกันให้ไก่ชนเป็นเอกลักษณ์ประจำจังหวัดนั้น เพื่อช่วยส่งเสริมการเลี้ยงให้มากขึ้นและเป็นการอนุรักษ์ไก่ชนไทยให้ยั่งยืนด้วย เช่น ไก่ชนนเรศวรเป็นเอกลักษณ์ประจำ จังหวัดพิษณุโลกไก่เขียวพาลี (พระยาพิชัยดาบหัก) เป็นเอกลักษณ์ประจำจังหวัดอุตรดิตถ์ ไก่ประดู่หางดำ (ไก่พ่อขุน) เป็นเอกลักษณ์ประจำจังหวัดสุโขทัย และยังมีหลายจังหวัด ซึ่งจะทำให้ประวัติและเอกลักษณ์อุดมทัศนีย์มาตรฐานไก่เหล่านี้มาลงไว้เพื่อให้ผู้อ่านได้มีส่วนช่วยสนับสนุนจังหวัดของตนเอง ให้มีไก่ชนเป็นเอกลักษณ์ประจำจังหวัดด้วย

*******************************

นสพ.นิสิต ตั้งตระการพงษ์

ผู้จุดประกายหมาบางแก้วและไก่เหลืองหางขาวจนโด่งดังทั่วประเทศ ซึ่งสุนัขพันธุ์บางแก้วและไก่ชนพันธุ์พระนเรศวรเหลืองหางขาว เป็นสัตว์เลี้ยงเศรษฐกิจที่สร้างชื่อเสียงให้แก่จังหวัดพิษณุโลก และเป็นสินค้าส่งออกที่มีความต้องการไปทั่วประเทศ แต่กว่าจะมาถึงวันนี้ได้ มีบุคคลหนึ่งที่อยู่เบื้องหลังและใช้เวลาเกือบครึ่งชีวิต เก็บข้อมูล บันทึก ผลักดันมาตรฐานพันธุ์ เรียกได้ว่าเป็นหนึ่งบุคคลสำคัญที่จุดประกายให้สุนัขบางแก้วและไก่เหลืองหางขาวโด่งดังมาจนถึงวันนี้